Praktyczne porady o nawozach i nawożeniu cz. 2

Podstawową rolą nawożenia jest dostarczenie składników pokarmowych niezbędnych do życia roślin. W zależności od ilościowego zapotrzebowania roślin na pierwiastki, dzieli się je na: makroelementy i mikroelementy.

Do makroskładników zalicza się: azot (N), fosfor (P), potas (K), wapń (Ca), magnez (Mg) i siarkę (S). Mikroelementy to: żelazo (Fe), mangan (Mn), cynk (Zn), miedź (Cu), chlor (Cl), bor (B) oraz molibden (Mo).

Nawozy organiczne

Najkorzystniejszą formą wzbogacania gleby w cenną próchnicę i składniki pokarmowe jest stosowanie nawozów organicznych, które zawierają wszystkie niezbędne do życia roślin makro- i mikroelementy oraz wpływają korzystnie na strukturę gleby. W ogrodach działkowych najlepszym sposobem dostarczenia potrzebnych związków jest stosowanie kompostu oraz nawozów zielonych.

Każda działka musi być wyposażona w kompostownik[1], a uzyskany w nim rozłożony materiał organiczny, może być wykorzystywany do bezpiecznego nawożenia wszystkich roślin. Odpowiednim terminem stosowania nawozów organicznych jest jesień. Przed jesienną uprawką, zanim gleba zostanie przekopana, można rozłożyć kompost w ilości 4-6 kg/m² lub inny nawóz organiczny np. obornik czy pomiot ptasi (dostępne również w formie granulowanej). Dawki gotowych nawozów stosuje się zgodnie z zaleceniem producenta. W zależności od rodzaju gleby, nawozy organiczne miesza się na głębokość od 10-15 cm (gleby ciężkie) do 20 -25 cm (gleby lekkie).

Nie należy łączyć nawożenia organicznego z wapnowaniem w jednym zabiegu!

Wiosną (zwłaszcza na glebach lekkich), można dostarczyć dobrze rozłożony kompost lub preparaty humusowe, które powstają na bazie wydalin dżdżownic (koprolitu) i poprawiają strukturę oraz mikroflorę gleby.

Stosowanie nawozów zielonych polega na uprawie gatunków tj.: bobik, facelia, gorczyca, gryka, koniczyna, łubin, nostrzyk, wyka lub żyto oraz przekopaniu ich z glebą gdy wytworzą zieloną masę. Ta forma użyźniania gleby jest najtańsza i najbardziej korzystna, zwłaszcza dla gleb zdegradowanych.

Nawozy mineralne

Nawozy mineralne stanowią źródło łatwo przyswajalnych i dostępnych bezpośrednio po zastosowaniu, składników pokarmowych. Powstają w drodze syntezy chemicznej. W zależności od ilości zawartych w składzie nawozu pierwiastków, nawozy dzieli się na: jedno-, dwu- i wieloskładnikowe. Ze względu na łatwość stosowania oraz małe ryzyko jednostronnego przenawożenia, w uprawach amatorskich zaleca się stosowanie nawozów wieloskładnikowych. W tej grupie nawozów znajdują się nawozy uniwersalne (np. Azofoska), nawozy specjalistyczne (np. do roślin kwasolubnych) oraz nawozy o spowolnionym działaniu (np. Osomcote). Dodatkową zaletą nawozów wieloskładnikowych jest to, że przy jednorazowym zabiegu, dostarcza się wszystkie potrzebne roślinie składniki. Najbezpieczniej jest stosować nawozy dedykowane do konkretnych upraw (specjalistyczne). Ważne, aby dostosować dawkę i sposób podania do zaleceń producenta, zawartych w ulotce.

Wzbogacenie gleby w 4 podstawowe składniki (N, P, K i Mg) za pomocą nawozów jedno- i dwuskładnikowych, wymaga przeliczenia odpowiedniej dawki w zależności od zapotrzebowania pokarmowego roślin (tabela 1.) i wykonania kilku zabiegów.

1. Nawozy azotowe (saletra amonowa, saletrzak, mocznik, saletra wapniowa, saletra potasowa i fosforan amonu), stosuje się w dwóch dawkach przedsiewnie i pogłównie - po kilku tygodniach od siewu, ale nie później niż 2-3 tygodnie przed planowanym zbiorem. W przypadku upraw wieloletnich nawożenie azotowe należy zakończyć w pierwszej połowie lipca. Jednorazowo nie należy podawać więcej niż 50g N na 10 m² ponieważ rośliny nie będą w stanie z niego skorzystać.

2. Nawozy potasowe (sól potasowa, siarczan potasu, saletra potasowa), dostarcza się w dwóch lub trzech dawkach. Przewidzianą roczną dawkę nawozu potasowego należy podzielić na 2 lub 3 części i podać w odstępach czasu. Jednorazowa duża dawka tego składnika, może „blokować” pobieranie innych związków pokarmowych.

3. Nawozy fosforowe (superfosfat, fosforan amonu) najlepiej stosować jesienią przed przekopaniem gleby. Nawożenia fosforem nie można łączyć z wapnowaniem oraz nawozami zawierającymi w swoim składzie wapń.

4. Nawozy magnezowe (siarczan magnezu). Magnez stosuje się jednorazowo w pełnej dawce przedsiewnie lub pogłównie.

Tabela1. Przykładowe dawki składników pokarmowych i nawozów dla niektórych upraw

Rodzaj uprawy	Składnik	Średnia dawka czystego składnika w g /10 m² uprawy	Dawka przykładowego nawozu w g /10 m² uprawy
Kwatera sadownicza	Azot (N)	70	203 g Saletra amonowa (34%N)
	Fosfor (P)	30	360 g Superfosfat pojedynczy (8,3% P)
	Potas (K)	60	120 g Sól potasowa (50% K)
	Magnez (Mg)	90	459 g Siarczan magnezu (17% Mg)
Warzywnik	Azot (N)	100	290 g Saletra amonowa (34%N)
	Fosfor (P)	20	240 g Superfosfat pojedynczy (8,3% P)
	Potas (K)	120	240 g Sól potasowa (50% K)
	Magnez (Mg)	20	102 g Siarczan magnezu
Rabata ozdobna	Azot (N)	100	290 g Saletra amonowa (34%N)
	Fosfor (P)	50	600 g Superfosfat pojedynczy (8,3% P)
	Potas (K)	50	100 g Sól potasowa (50% K)
	Magnez (Mg)	30	153 g Siarczan magnezu (17% Mg)

5. Nawozy wapniowe (wapno węglanowe, wapno magnezowe) Wapnowanie stosuje się po uprzednim zbadaniu kwasowości gleby. Wskazaniem do nawożenia wapniem jest odczyn gleby na poziomie pH poniżej 5,1 (dla gleb średnich). Przykładowo na gleby o pH 5,0 - 5,1 stosuje się węglan wapnia w ilości od 1,5 kg (gleby lekkie) do 4 kg (gleby ciężkie) na powierzchnię 10m².

Stosowanie nawozów mineralnych wymaga wymieszania ich z glebą.

[1] §42 pkt 1 Regulaminu ROD uchwalonego przez Krajową Radę PZD w dniu 1 października 2015 r. z późn. zm.

Praktyczne porady o nawozach i nawożeniu cz. 2

Porady Ogrodnicze