Otwarty program nowoczesnego zagospodarowania i użytkowania działek na miarę potrzeb współczesnych r

Przez ponad 100 lat istnienia na ziemiach polskich ogrodów działkowych były one miejscem, gdzie uprawiano warzywa i owoce. Możliwość ich użytkowania stanowiła istotne wsparcie dla domowych budżetów działkowców. Od kilku lat widoczna jest tendencja do zamiany działek na miejsca wyłącznie rekreacyjne. Aby ją zahamować i przywrócić ogrodom ich tradycyjne funkcje PZD uchwalił „Otwarty program nowoczesnego zagospodarowania i użytkowania działek na miarę potrzeb współczesnych rodzin”.

Zgodnie z Ustawą o ROD z 2013 roku rodzinne ogrody działkowe są urządzeniami użyteczności publicznej, których celem jest zaspokajanie potrzeb socjalnych członków społeczności lokalnych, m.in. poprzez możliwość prowadzenia upraw ogrodniczych na własne potrzeby. Jednak coraz częściej działki przestają pełnić funkcję produkcyjną na rzecz rekreacyjnej. Służą przede wszystkim biernemu wypoczynkowi i spotkaniom towarzyskim. Znikają kwatery sadownicze i grządki warzywne.

Polski Związek Działkowców w trosce o utrzymanie harmonijnego i zgodnego z prawem rozwoju ogrodów przygotował „Otwarty program nowoczesnego zagospodarowania i użytkowania działek na miarę potrzeb współczesnych rodzin”. Przyjęty został w 2019 r., ale jego złożenia i cele są wciąż aktualne. Zwłaszcza w obliczu z jednej strony pogłębiającego się kryzysu klimatycznego, z drugiej - rosnącej inflacji, która znacząco podnosi koszty życia polskich rodzin.

Tradycja i nowoczesność

Program ma na celu przywrócenie idei tradycyjnego ogrodnictwa działkowego, a jednocześnie popularyzowanie nowoczesnego zagospodarowania działek. Obejmuje on prowadzenie upraw ogrodniczych z wykorzystaniem szczególnie wartościowych gatunków i odmian roślin sadowniczych, warzyw i ziół. Promuje efektywne, łatwe i niestandardowe metody upraw, które mogą zainteresować współczesne rodziny (np. w skrzyniach, na podwyższonych grządkach). Zwłaszcza te, którym na sercu leży zdrowe odżywianie, przy wykorzystaniu sprawdzonych, wolnych od chemii produktów.

Celem Programu jest także uświadamianie i przypominanie użytkownikom działek w ROD, że działka jest dobrodziejstwem – świadczeniem państwa na rzecz rodziny, a zgodnie z Ustawą o ROD ma status urządzenia użyteczności publicznej. Dzięki temu rodzinne ogrody działkowe oraz sami działkowcy są beneficjentami, korzystającymi z przywilejów podatkowych oraz z faktu, że samorządy są zobowiązane do świadczenia pomocy (także finansowej) na rzecz ROD.

Z drugiej strony warto podkreślić, że rodzinne ogrody działkowe status urządzenia użyteczności publicznej zyskały, gdyż są źródłem pomocy dla rodzin i całego społeczeństwa. Własna produkcja warzyw i owoców oznacza mniejsze koszty utrzymania rodziny. Wspólne dbanie o ogród pozwala zacieśniać więzy rodzinne, korzystać wszystkim pokoleniom ze zdrowej aktywności na świeżym powietrzu. Sprzyja tez edukacji młodego pokolenia. Skuteczność hortiterapii (ogrodolecznictwa) odczuwają m.in. seniorzy, czy osoby z niepełnosprawnościami. Badania wykazują ponadto, że przebywanie w ogrodach sprzyja poprawie nastroju i pozwala się wyciszyć.

W trosce o klimat

Nie bez znaczenia jest też wpływ ogrodów działkowych – szczególnie tych, gdzie działki zagospodarowane są zgodnie z przepisami - na klimat i środowisko. Obecnie bardzo poważnym zagrożeniem dla zdrowia ludzkiego jest stale obniżająca się jakość powietrza w aglomeracjach, a ROD to „zielone płuca miast”. Odgrywają też istotną rolę w przywracaniu lokalnym społecznościom terenów zdegradowanych sprzyjając zachowaniu bioróżnorodności przyczyniają się do poprawy stanu środowiska naturalnego.

Warto dodać, że tereny ROD podlegają szczególnej ochronie (art.5 ustawy o ROD), która została zapewniona ze względu na wykorzystywanie tych gruntów pod uprawy ogrodnicze.

Przypomnijmy jednocześnie, że idee zawarte w programie zapisane są także w Statucie PZD oraz Regulaminie ROD.

Warto zwrócić uwagę, że brak realizacji na działkach ustawowych celów ROD może negatywnie wpływać na wizerunek ogrodów działkowych, a w efekcie na politykę organów państwowych i samorządowych w zakresie dalszego funkcjonowanie i rozwoju ROD. Ważne jest zatem, by działkowcy zaczęli w pełni wykorzystywać potencjał rodzinnych ogrodów działkowych.

Polecane do uprawy rośliny ogrodnicze

Jednym z elementów Programu było stworzenie otwartej listy gatunków roślin ogrodniczych: sadowniczych, warzywnych, ziół oraz roślin ozdobnych, które dopełniają i wzbogacają uprawę roślin użytkowych. Wybrane gatunki charakteryzują się niekłopotliwą uprawą, plennością oraz walorami smakowymi i przetwórczymi. Ich ważną cechą jest korzystny wpływ na zdrowie, m.in. regulują trawienie, obniżają poziom cholesterolu we krwi, zapobiegają powstawaniu komórek rakowych, wspierają odporność organizmu, ułatwiają spokojny sen, pomagają utrzymać szczupłą sylwetkę.

Informacje na temat założeń „Otwartego programu nowoczesnego zagospodarowania i użytkowania działek na miarę potrzeb współczesnych rodzin” oraz zawarte w nim wskazówki stanowią temat związkowych konkursów i szkoleń. Ponadto są dostępne są w ulotkach, broszurach wydawanych przez PZD oraz w artykułach tematycznych znajdujących się zarówno w magazynach wydawanych przez Związek, jak i na stronie internetowej: www.pzd.pl

Program wraz z listą polecanych do uprawy gatunków roślin.

Lidia Sosnowska

Otwarty program nowoczesnego zagospodarowania i użytkowania działek na miarę potrzeb współczesnych r

Porady Ogrodnicze